U Narodnoj biblioteci „Stevan Sremac“ juče 20. novembra, održana je promocija knjige „Porodične prepiske Miloša Obrenovića“ autorke dr Tatjane Brezulović Stanisavljević. Delo je nastalo na osnovu arhivske zbirke Joce Vujića, veleposednika iz Sente, bibliofila i velikog dobrotvora .Ovo značajno delo, koje proističe iz autorkinog doktorata, pruža uvid u privatni život kneza Miloša i njegove porodice, osvetljavajući nepoznate aspekte jednog od najznačajnijih srpskih vladara.
Arhivsku zbirku je Joca Vujić otkupio 1925. godine u Temišvaru od porodice Bajić u koju je kneževa ćerka Petrija bila udata. Ova bogata zbirka uključuje 1.701 dokument iz kancelarije kneza Miloša, a preneta je 1932. godine u Univerzitetsku biblioteku „Svetozar Marković“ u Beogradu.
Iako je zbirka dugo bila neistražena, autorka je prepoznala njen značaj i pretočila deo svog doktorata u knjigu koja otkriva ne samo političku, već i intimnu stranu kneževog života. Prepiska obuhvata period izgnanstva Miloša Obrenovića od 1839. do 1856. godine, uključujući 179 pisama upućenih članovima njegove porodice. Većina prepiske 131 pismo, odnosi se na komunikaciju između Miloša i sina Mihaila, 38 pisama pripada njegovoj ćerki Petriji a 10 ostalim članovima porodice,dvema ljubavnicama. Kako ističe autorka nažalost jedino ne postoje pisma koja je pisao svojoj supruzi Ljubici jer ih očigledno nikada nisu ni razmenjivali. Ali zato pisma upućena deci otkrivaju nežnu i brižnu stranu kneza Miloša, koji je u javnosti bio poznat kao apsolutista i orijentalista.
– U ovim pismima Miloš pokazuje svoje drugo, privatno lice, u kojem nema razlike između njega i bilo kog roditelja, njegova pisma su puna ljubavi i pažnje prema deci- istakla je ona.
Sa druge strane i pisma koja pišu Mihailo i Petrija su puna ljubavi, poštovanja, pa čak i strahopoštovanja.
Posebno zanimljivi delovi prepiske ukazuju na Miloševu praktičnost i otvorenost, kao i na odnos sa ćerkom Petrijom. Prepiska pokazuje i da je Petrija bila Miloševa „produžena ruka“ iz Srbije, izveštavajući ga o političkoj situaciji i narodnom mišljenju.
Autorka je naglasila važnost očuvanja pisama u originalnom obliku:
-Ova prepiska je puna arhaičnih izraza, turcizama i ruskih reči. Iako smo imali dilemu da li da ih modernizujemo, odlučili smo da ih zadržimo u izvornom obliku, jer su pisma tako autentična a i dalje razumljiva. Deca su se knezu Milošu obraćali sa „milostivejši roditelju“ i „milostivejši babajko“ a potpisivali su se “ Vaša pokornješja Petrija“ i „Vaš pokornješi sin Mihailo“. – dodala je Brezulović Stanisavljević.
O knjizi, arhivi i Milošu Velikom, govorio je i istoričar Dejan Ristić, istakavši da je Joca Vujić najveći deo svog ogromnog bogastva uložio u otkup srpskog kulturnog nasleđa.
Ristić je dodao da se ova zbirka u Univezitetskoj biblioteci čuva od 1932.godine i da niko do autorke knjige, pune 83 godine nije bar poželeo da otvori te kutije i vidi šta se nalazi u njima.
– Jedno od velikih istorijskih otkrića ako ne i najveće otkriće u srpskoj humanistici od početka ovog veka je otkriće arhivske zbirke Joce Vujića. Tatjana je te kutije otvorila i priredila nam jedno od najvećih otkrića u humanističkim naukama u ovom veku- dodao je Ristić.
Knjiga „Porodične prepiske Miloša Obrenovića“ nije samo vredan doprinos srpskoj historiografiji, već i emotivno i kulturno blago koje nas povezuje sa intimnim momentima jedne dinastije. Ovaj jedinstveni uvid u prošlost donosi čitaocima bogatstvo arhaičnog jezika, dirljive odnose i istorijsku relevantnost koja će dugo ostati upamćena.
foto: Anastasija Petrović
Svi mediji koji preuzimaju vesti ili fotografije sa našeg portala dužni su da jasno navedu izvor. U slučaju prenosa integralne vesti, obavezno je dodati izvor i postaviti link ka originalnom članku. Hvala što poštujete autorska prava i doprinosite transparentnom informisanju!